Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ)

Steeds meer Belgen doen aan pensioensparen. Het wettelijk pensioen dat je ontvangt van de staat is vaak maar net voldoende om rond te komen, en sparen voor een aanvullend pensioen zorgt ervoor dat we op onze oude dag nog van wat extraatjes kunnen genieten. Als particulieren al vinden dat het wettelijke pensioen aan de lage kant is, geldt dit voor zelfstandigen eens zo veel. Over het algemeen ligt het wettelijke pensioen voor zelfstandigen zelfs onder de Belgische armoedegrens! Gelukkig bestaan er verschillende spaarformules en levensverzekeringen om dit aan te vullen. De belangrijkste en meest interessante hier is het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen, ook wel het VAPZ genoemd. Deze vorm van pensioensparen is bedoeld voor alle zelfstandigen, zowel natuurlijke als rechtspersonen.

Het VAPZ: hoe gaat dit in zijn werk?

Het wettelijk pensioen voor zelfstandigen bedraagt slechts om en bij de helft van dat van een gewone werknemer. Het VAPZ stelt je in staat een groter kapitaal op te bouwen, om zo je pensioen aan te vullen. Dit terwijl je verminderde sociale bijdrage en belastingen betaald. Aanvullend heb je ook de mogelijkheid om extra waarborgen af te sluiten ter bescherming in geval van invaliditeit of overlijden.

Er bestaan twee soorten VAPZ: het standaard en het sociale VAPZ.

Het standaard VAPZ

Bij een standaard VAPZ stort je maandelijks een minimumbedrag van €100. Het maximumbedrag dat gestort mag worden bedraagt 8,17% van je netto beroepsinkomen van de voorbije 3 jaar, rekening houdend met het maximale plafondbedrag. Op dit bedrag verdien je een vaste interest.

Het sociaal VAPZ

Hier ligt het maximale bedrag dat je mag storten iets hoger, namelijk op 9,40%. Maar het voornaamste verschil met het gewone VAPZ ligt hem in de inkomensbescherming. Een sociaal VAPZ komt namelijk tussen in geval van arbeidsongeschiktheid, invaliditeit en overlijden. Hiernaast betaal je ook minder sociale bijdrage dan bij het standaard VAPZ.

Wie kan een VAPZ afsluiten?

In principe kunnen alle Belgische zelfstandigen die handelsactiviteiten uitvoeren een VAPZ aanvragen.

Ben je zelfstandige in bijberoep? Ook dan kan je in aanmerking komen. De voorwaarden zijn dat je minstens 3 jaar geregistreerd zijn als zelfstandige in bijberoep, en je sociale bijdrage moet minstens de minimumdrempel bereiken voor zelfstandigen in hoofdberoep. Indien je niet voldoet aan deze voorwaarden kan je nog steeds gebruik maken van normaal pensioensparen of een groepsverzekering via je werkgever.

Welke levensverzekering kiezen?

Als zelfstandige is het aan te raden eerst en vooral te kiezen voor een VAPZ. Deze kan je later aanvullen met een IPT (Individuele Pensioentoezegging) of POZ (Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen). Het staat je toe te besparen op je belastingen. Het nadeel is dat deze formule beperkt is tot 8,17% van je netto beroepsinkomen, met een maximumbedrag van €3.447,62 voor 2022.

Hiernaast bestaan er enkele opties om toch een groter bedrag te kunnen sparen, die je kan combineren met je VAPZ. Zo is er het standaard pensioensparen, de IPT (Individuele Pensioentoezegging) en de POZ (Pensioenovereenkomst voor zelfstandigen). De keerzijde van deze formules is dat ze een kleiner belastingvoordeel opleveren.

De experts van Yago staan steeds klaar om je advies te geven over je persoonlijke situatie. Ook maken wij een vergelijkende analyse van de markt, om zo te kijken welke formules interessant zijn voor jou.

Fiscale aftrekbaarheid, rendement en plafond bedragen

Het afsluiten van een VAPZ is een investering op lange termijn. Je bouwt een groot kapitaal op, en profiteert terwijl van interessante voordelen. Maar er zijn wel enkele details om rekening mee te houden.

Welke voordelen heb je bij een VAPZ?

Belastingsvoordelen: de premies die je betaald om bij te dragen aan je VAPZ, zijn aftrekbaar als zakelijke kosten. Zeer handig! Maar je moet er wel op letten dat deze bedragen de wettelijke limieten niet overschrijden. Het voordeel is afhankelijk van je inkomen. In zekere zin bespaar je dus meer indien uw loon in een hoge belastingschijf valt. Dan kan je profiteren van een voordeel tot 70%.

Bijdrage voor sociale zekerheid: doordat je belastbaar inkomen uiteindelijk lager ligt, zal je minder bijdrage voor sociale zekerheid moeten betalen.

Hoeveel brengt een VAPZ op?

Merk op dat je je VAPZ kan combineren met pensioensparen en lange termijnsparen. Zo kan je verschillende belastingvoordelen combineren. Ben je bedrijfsleider? Dan kan je aanvullend ook een Individuele Pensioentoezegging (IPT) afsluiten ter aanvulling van het VAPZ bedrag. Let hier wel op dat je volledige gespaarde bedrag de 80%-regel niet breekt (de combinatie van pensioenspaarformules mag de grens van 80% van je ‘normale’ brutobezoldiging van het laatste jaar niet overschrijden).

Ben je zelfstandige als natuurlijk persoon, met andere woorden heb je een eenmanszaak? Dan kan je een Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POS) afsluiten, die speciaal bedoeld is voor zelfstandigen waarbij de opsplitsing tussen persoonlijk en professioneel kapitaal minder duidelijk is.

Tak 21 of tak 23?

Door te sparen in een pensioenspaarfonds of levensverzekering, beleg je je geld. Op deze beleggingen verdien je een bepaalde rente, afhankelijk van de keuze die je maakt voor je belegging. Je kan voor het afsluiten van je VAPZ kiezen om te beleggen in:

Tak 21: je rentevoet wordt vooraf door de verzekeringsmaatschappij vastgesteld. Je bent elk jaar zeker van de rente die je zal ontvangen. Dit is een heel veilige verzekeringsformule.
Tak 23: je ingelegde spaargeld wordt geïnvesteerd in beleggingsfondsen op de beurs. Deze formule kan mogelijk meer opbrengen dan een investering in tak 21, maar hier hangt uiteraard ook meer risico aan vast. Indien de beurs daalt, zal je investering mee dalen. Een goede oplossing om dit risico te neutraliseren is deze belegging vroeg genoeg onderschrijven.

Welke belastingen zijn van toepassing op te VAPZ?

Het gespaarde kapitaal in je VAPZ is niet onderhevig aan jaarlijkse belastingen. In tegendeel, je kan hierbij genieten van fiscale voordelen. Bij het opnemen van het kapitaal op je 60ste of 65ste zal je echter wel een RIZIV-belasting van 3,55% moeten betalen, alsook een eventuele solidariteitsbijdrage van 0% tot 2%, ongeacht bij wie je de levensverzekering hebt afgesloten. Het overige bedrag wordt belast door een jaarlijkse fictieve rente uit personenbelasting. Op het einde van de rit komt dit goedkoper uit dan een hoge belasting ineens te betalen.

Fictieve rente

De fictieve rente die je betaalt op je VAPZ is afhankelijk van wanneer je je gespaarde pensioenbedrag opvraagt. Wanneer je dit bedrag opvraagt op je 60ste, zal je 13 jaar lang een rente van 3,5% betalen. Dit percentage zal elke twee jaar stijgen met 0,5%, tot je op je 65ste een belasting van 5% moet betalen. Wanneer je je geld ten vroegste opneemt op 65-jarige leeftijd, zal slechts 80% van het totale bedrag belastbaar zijn. De overige 20% is belastingvrij. De voordeligste optie is dus om je VAPZ op te nemen op je 65ste. Dan betaal je een hoger bedrag, maar slechts voor 10 jaar, en je kan genieten van een deelse vrijstelling.

Een overzicht van de jaarlijkse fictieve rente op het VAPZ:

Een 65-jarige (die tot die leeftijd actief blijft) die zijn VAPZ-kapitaal van €150.000 ontvangt, zal een extra belastbaar inkomen hebben van:
80% van €150.000 = €120.000
€120.000 x 5% = €6.000
Met andere woorden, gedurende 10 jaar zal het totale belastbare inkomen van deze persoon met €6.000 verhoogd worden. Als deze persoon ditzelfde kapitaal zou ontvangen op 60-jarige leeftijd, heeft hij een belastbaar pensioeninkomen van 3,5% van €150.000 = €5.250 gedurende 13 jaar.

Yago helpt je van start gaan!

Eenvoudig en snel de beste pensioenspaaroplossing vinden voor jou? Onze Yago-adviseurs helpen je op weg. Maak een telefonische afspraak om je situatie te bespreken, en ontvang een volledig vrijblijvende offerte voor je levensverzekering.